وقتي افراد براي اولين بار با بحث فلسفي در مورد اراد? آزاد روبه‌رو مي‌شوند، ذهنشان با چالش مواجه مي‌شود. افرادي که وجود اراد? آزاد را نفي مي‌کنند اعتقاد دارند که هيچ‌کس آنچه را که انجام مي‌دهد، انتخاب نمي‌کند. فرض کنيد وقتي از کنار يک کافه رد مي‌شويد تصميم مي‌گيريد که قهوه بگيريد. شما فکر مي‌کنيد که مي‌توانستيد تصميم ديگري بگيريد و هيچ اجباري نبود که شما را به خريد قهوه مجبور کند. اما اگر دقت کنيد مي‌بينيد که اين ميل توسط رويدادهايي در مغز شما ايجاد شده و رويدادهاي قبلي مغز شما در تعامل با محيط اطرافتان باعث ايجاد اين ميل شده است. مغز شما هم به دليل ژن و روش تربيتي که شما داشته‌ايد به اين شکل بوده است و ژن و روش تربيتي شما هم به آشنايي والدينتان برمي‌گردد. همينطور مي‌توان به عقب برگشت تا زنجيره‌اي بدون وقفه از علل مختلف را مشاهده کرد.اگر اراد? ما در انجام کارهايمان به اين شکل محتوم باشد، پيامدهاي اخلاقي کارهايمان گيج‌کننده است. ممکن است ديگر نتوانيم افراد را براي کارهايي که کرده‌اند سرزنش کنيم. براي مثال اگر ما با ژن‌هايي مثل ژن‌هاي يک قاتل زنجيره‌اي به دنيا مي‌آمديم و در همان شرايطي که او تربيت شده رشد مي‌کرديم، احتمالا ما هم مثل او عمل مي‌کرديم. همه چيز به شانس بستگي دارد؛ حتي اينکه ويژگي‌هاي شخصيتي مناسب براي مواجهه با بدشانسي را داريد يا نه. رابرت ساپولسکي در کتاب محتوم زنجيره علّي که به رفتار انساني منتهي مي‌شود را بررسي مي‌کند؛ از چند ثانيه و چند دقيقه قبل‌تر و اتفاقاتي که در ساختار مغز و هورمون‌ها رخ مي‌دهد گرفته تا بررسي ژن‌ها و فرهنگي که فرد در آن رشد کرده است. اگر وضعيت فعلي جهان نتيجه وضعيت قبلي آن باشد، و آن وضعيت هم به نوب? خود ناشي از وضعيت پيشين باشد و اين زنجيره تا گذشته ادامه پيدا کند، در اين صورت به نظر مي‌آيد که جزئيات دقيق علت و معلول اهميت زيادي نداشته باشد.