سوغات سفر پادشاهان قاجاري به فرنگ تنها دوربين و اتومبيل نيست. همراهان پرتعداد شاه در هر سفر نيز داستاني براي خودشان دارند. مواجهه‌? اين طبقه‌? درباري با کشورهاي اروپايي نفر به نفر متفاوت است. آنچه در کتاب حظ کرديم و افسوس خورديم آمده گزارشي است از سفر دو جوان قاجاري که در سفر اول مظفرالدين شاه به فرنگ همراه او بوده‌اند؛ جواناني که اگرچه نسبت نزديکي با شاه داشتند اما با حفظ فاصله از او تلاش کردند تا به‌تنهايي اين دنياي تازه را کشف کنند. ميرزاحسن خان مستوفي‌الممالک و دوستعلي خان معيرالممالک که بعدها چهره‌هاي مهمي در تاريخ سياسي و فرهنگي ايران شدند، سفرنامه‌شان را در دو سوي يک دفترچه نوشتند. اين دفترچه به همراه تعدادي نامه از فرنگ و چند قطعه عکس ديده‌نشده از اين سفر از ميان انبوه اسناد و عکس‌هاي به‌جا‌مانده از خاندان معيرالممالک جدا شده‌اند و براي نخستين بار منتشر مي‌شوند.